وکیوم چیست؟ بروزرسانی : شنبه 10 دی 1392 نویسنده : مهندس علی عبدلی

Vacuum یا خلاء به فضایی گفته می شود که خالی از ماده باشد. در چنین حالتی مولکول های هوا که عامل ایجاد فشار می باشند نیز وجود ندارند. این تعریف ایده آل خلاء می باشد. فشار صفر مطلق، در این فضا تعریف می شود. در عمل رسیدن به چنین محیطی امکان پذیر نیست زیرا همیشه تعدادی مولکول گاز وجود دارند. اما رسیدن به فشارهای بسیار بسیار پایین دور از واقعیت نیست.

امروزه سیستم  های وکیومی تولید شده اند که می  توانند محیط هایی با قدرت تفکیک مولکول بر واحد حجم، بسیار پایین ایجاد کنند.

در اصطلاح به فشارهای پایین تر از فشار اتمسفر هوا، حالت خلاء گفته می شود. کلمه وکیوم از معادل لاتین کلمه خالی Empty می آید. با این وصف فشار مابین فشار اتمسفر و صفر مطلق را می توان حوزه سیستم های وکیوم دانست....  

یک سیستم خلاء مجموعه ای متشکل از پمپ ها، فشارسنجها، شیرها، تله ها، اتصالات دائمی و غیر دائمی (فلنج ها) و لوله های متصل کننده آنها به یکدیگر است.پایین ترین فشار قابل دستیابی در محیط آزمایشگاهی و دمای استاندارد، حدود 10E-13 torr یا 13Pico Pa باشد. 

البته در سیستم های دما پایین و در حدود 4 درجه کلوین فشارtorr 5×10E-17 یا 6.7Femto Pa نیز به صورت غیر مستقیم اندازه گیری شده است.

از آنجا که فشار گاز از جنبش مولکولی ناشی می شود و همچنین جنبش مولکولی به صورت مستقیم با دما رابطه دارد، فشارهای بسیار بسیار پایین را می بایست در دماهای نزدیک به صفر مطلق تجربه نمود.

در هر رده خلاء از روش های پمپاژ، اندازه گیری و انتقال خاصی استفاده می شود. به جرات می توان گفت که بیشتر کاربردهای خلاء در صنعت با خلاء کم (محدوده اتمسفر تا 1 میلی بار) صورت می گیرد.

خلاء کم بیشتر در فرآیندهای خشک کردن، فرمینگ، تغلیظ، تقطیر، پمپاژ مایعات، انتقال مواد، فیلتراسیون و فرآیندهای شیمیایی بکار می رود.